Michael Hudson: Strķšiš gegn Ķslandi

 

  
  
null   Samstaša žjóšar
   
NATIONAL UNITY COALITION                                                           
   Barįttusamtök fyrir sjįlfstęšu rķki į Ķslandi og fullveldisréttindum almennings.
   Stöndum vörš um Stjórnarskrį Lżšveldisins.

  

Michael Hudson: Strķšiš gegn Ķslandi.

Fyrst birt ķ Fréttablašinu 04. aprķl 2009.

  

  

Michael Hudson.

Ķsland hefur oršiš fyrir įrįs - ekki hernašarįrįs, heldur fjįrmįlaįrįs. Afleišingarnar eru jafn banvęnar žrįtt fyrir žaš. Fleiri verša veikir, lifa ķ örvęntingu og deyja fyrir aldur fram ef žjóšin neitar ekki aš greiša til baka megniš af žeim lįnum sem prangaš hefur veriš inn į hana į sķšustu įtta įrum. En leišin til bjargar er žyrnum strįš. Voldugir skuldunautar į borš viš Bandarķkin og Bretland munu siga įróšursmeisturum sķnum, sem og Alžjóšagjaldeyrissjóšnum og Alžjóšabankanum į Ķslendinga og krefjast žess aš žeir verši hnepptir ķ skuldafangelsi meš žvķ aš žvinga žį til aš greiša skuldir sem žessar žjóšir myndu aldrei greiša sjįlfar.

Til aš komast śt śr skuldafeninu verša Ķslendingar aš įtta sig į hvers konar efnahagsįstand sjįlfseyšingar Ķslendskir bankamenn hafa skapaš. Žrįtt fyrir aš hafa eytt nęrri hįlfri öld ķ aš rannsaka žjóšir ķ erfišri skuldastöšu hef ég sjaldan eša aldrei séš neitt ķ lķkingu viš įstandiš į Ķslandi. Hér į landi hafa bankarnir steypt sér ķ svo grķšarlegar skuldir aš veršgildi krónunnar mun rżrna til frambśšar og leiša af sér veršbólgu nęstu įratugina. 

Skuldaleikurinn.

Ķ gegnum söguna hafa skuldugar žjóšir oftast fariš žį leiš aš losa sig viš skuldirnar meš hjįlp veršbólgu, ž.e. borgaš skuldirnar meš „ódżrum peningum". Rķkisstjórnir prenta peninga og višhalda fjįrlagahalla til žess aš hękka veršlag og žannig er meira fjįrmagn ķ boši, en vöruframboš óbreytt. Žessi veršbólga og gengisfall minnka skuldabyršina svo framarlega sem laun og ašrar tekjur hękka samhliša.

Ķsland hefur snśiš žessari lausn į hvolf. Ķ staš žess aš aušvelda hina hefšbundnu skuldaleišréttingu hefur veriš sköpuš paradķs lįnardrottna og hinni sķgildu flóttaleiš skuldsettra žjóša lokaš. Žjóšin hefur fundiš leiš til aš steypa sér ķ skuldir meš hjįlp veršbólgunnar, ķ staš žess aš vinna sig śr žeim meš henni. Meš verštryggingu skulda hefur Ķsland komiš upp einstöku kerfi fyrir banka og ašra lįnadrottna sem stóreykur tekjur žeirra af lįnastarfsemi, į kostnaš launa og tekna af raunverulegri atvinnustarfsemi.

Žaš er ešlilegt aš fólk greiši lįn sem tekin hafa veriš į heišarlegan hįtt. Venjulega er gert rįš fyrir aš fólk taki lįn - og bankar lįni - til vęnlegra fjįrfestinga, sem skili arši sem sķšan er hęgt aš nżta til aš greiša lįniš til baka auk vaxta. Žannig hafa bankar starfaš um aldarašir og žannig hefur oršiš til ķmynd hins varkįra bankamanns sem neitar fjölmörgum žeirra sem sękjast eftir lįnum frį honum.

Žannig var žaš aš minnsta kosti einu sinni. Fįir sįu fyrir sér aš ašgangur aš lįnsfé yrši svo greišur aš žau vanskil sem viš sjįum ķ dag vęru óhjįkvęmileg. Ķ Bandarķkjunum eru žannig žrišjungur žeirra sem tóku hśsnęšislįn meš neikvęša eiginfjįrstöšu. Žaš žżšir aš lįnin eru oršin hęrri en virši eignanna sem žau hvķla į.

Lausn nżfrjįlshyggjunnar į žessu vandamįli er aš selja eignir meš grķšarlegum afföllum til alžjóšlegra aršręningja og brjóta nišur félagslegt kerfi žjóša, einmitt žegar žęr žurfa mest į žvķ aš halda. Žetta gildir žó ašeins um litlu žjóširnar. Žęr žjóšir sem hęst hrópa į Ķslendinga aš greiša lįn spįkaupmannanna eru undanskildar. Žar eru fremstar ķ flokki žęr žjóšir sem eru skuldsettastar, Bandarķkin og Bretland, undir stjórn manna sem dytti aldrei ķ hug aš leggja slķkar byršar į eigin žegna. Um leiš og žessar žjóšir lękka skatta og auka į fjarlagahallann reyna žęr aš kśga peninga śt śr smęrri og veikburša žjóšum, lķkt og žęr stundušu gagnvart Žrišjaheimsrķkjum į 9. og 10. įratug sķšustu aldar.

Fjįrmįlastrķšiš.

Į sķšustu įrum hefur Ķsland oršiš fyrir įrįsum alžjóšlegra lįnadrottna. Žeir hafa nįš aš sannfęra hóp lukkuriddara um aš leišin til aušs og hagvaxtar vęri ķ skuldsetningu, en ekki rįšdeild. Bankar og spįkaupmenn ķ innsta hring alžjóšafjįrmįlakerfisins höfšu žaš aš meginstarfi aš selja skuldir og žurftu aš bśa sig undir žaš efnahagslega hrun sem sagan sżnir aš fylgi óhjįkvęmilega ķ kjölfar slķkrar ofurskuldsetningar. Žaš geršu žeir meš žvķ aš sį fręjum hugmyndafręši sem leit į kešjuverkandi skuldsetningu sem góša hagstjórn.

Stefna stjórnvalda ķ Bandarķkjunum er aš koma į stöšugleika og foršast kreppu meš žvķ aš fęra nišur skuldir til jafns viš lękkandi markašsverš, en ekki sķšur aš nį greišslubyrši hśsnęšislįna nišur į višrįšanlegt stig, ž.e. innan viš 32% af tekjum heimilanna. Ķ öšrum löndum er einnig veriš aš fęra nišur skuldir svo fólk og fyrirtęki geti stašiš ķ skilum. Į Ķslandi er verštryggingin hins vegar aš belgja śt skuldir og steypa hśseigendum ķ neikvęša eiginfjįrstöšu.

Žaš fyrsta sem Ķslendingar verša aš gera er aš įtta sig į aš landiš hefur oršiš fyrir efnahagslegri įrįs śtlendinga, sem studdir voru af Ķslendskum bankamönnum. Til aš hafa sigur reyndu žessir lįnadrottnar aš sannfęra žjóšina um aš skuldir vęru framleišsluhvetjandi og aš hagkerfiš efldist, žar sem veršmęti žess ykist - ž.e. eignir yxu umfram skuldir. Žannig var gert rįš fyrir aš verš myndi aldrei lękka og viš myndum aldrei standa eftir meš skuldirnar einar og neikvęša eiginfjįrstöšu. Žeir geršu sitt besta til aš sannfęra žjóšina um aš žaš vęri slys sem geršist ašeins einu sinni į öld eša svo, en ekki óhjįkvęmileg afleišing grķšarlegrar skuldsetningar meš samsettum vöxtum įn tekjuaukningar sem stęši undir vaxtagreišslum.

Žessari hugmyndafręši er nś fylgt eftir meš žvķ aš telja Ķslendskum almenningi trś um aš honum standi ekkert annaš til boša en aš borga skuldirnar sem örfįir einstaklingar hafa steypt sér ķ, skuldir sem safna vöxtum aš öšrum kosti. Žjóšin žarf einfaldlega aš gera sér grein fyrir žvķ aš žęr skuldir sem krafist er aš hśn greiši, eru meiri en hśn getur rįšiš viš.

Hvernig eiga Ķslendingar aš borga?

Ķslendingar verša aš gera sér grein fyrir žvķ fyrr en seinna aš ekki er hęgt aš greiša žessar skuldir og um leiš halda uppi sanngjörnu samfélagi. Óhjįkvęmilegt er aš afskrifa skuldir į einhvern hįtt. Hversu mikiš er ekki hęgt aš segja til um fyrr en vitaš er hver skuldar hverjum og hversu mikiš. En Ķsland er sjįlfstętt rķki og getur sett hver žau efnahagslög sem žvķ hentar, svo framarlega sem žau mismuna ekki fólki eftir žjóšerni.

Alžjóšlegir lįnadrottnar munu mótmęla haršlega. Markmiš žeirra er aš halda fjįrmįlaheiminum utan alžjóšalaga og gera innheimtu skulda óhįša lżšręšislegum reglum. Žannig reyna alžjóšlegar fjįrmįlastofnanir aš hindra stjórnvöld ķ aš koma böndum į óhefta lįnastarfsemi og eignaupptöku. Mįlpķpur fjįrmagnseigenda saka žannig stjórnvöld um aš hefta hinn frjįlsa markaš, žegar žau eru ķ raun eina afliš sem getur komiš ķ veg fyrir aš heilu žjóširnar verši hnepptar ķ skuldafangelsi.

Meš žvķ aš fara fram į greiningu į žvķ hver skuldar hverjum hvaš getur Ķsland komiš boltanum ķ fang lįnadrottnanna og lįtiš žeim eftir aš svara žvķ hvernig ķ ósköpunum Ķslendingar eigi aš fara aš žvķ aš borga og hverjar efnahagslegar afleišingar žess verši. Hvernig geta Ķslendingar borgaš į nęstu įrum įn žess aš landsmenn tapi unnvörpum eignum sķnum og félagslega kerfiš verši lagt ķ rśst? Hvernig geta Ķslendingar greitt skuldir sķnar įn žess aš keyra sig ķ žrot, leggja nišur žjóšfélag félagslegs jafnréttis og koma hér į samfélagi örfįrra ofurrķkra lįnadrottna og svo örsnaušs almennings? Žaš er raunveruleg hętta į aš hér myndist nż stétt fjįrmagnseigenda sem stjórna muni landinu nęstu öldina eša svo.

Ķslendingar hafa veriš prettašir. Eiga žeir aš lķta į žaš sem skyldu sķna aš greiša žjóšum sem hafa ekki ķ hyggju aš greiša nokkurn tķma sķnar eigin skuldir? Svo lįnadrottnar fįi greitt žurfa žeir aš sannfęra skuldunauta sķna um aš žeir geti ķ raun og veru borgaš, ž.e. borgaš įn žess aš leggja samfélagiš ķ rśst, selja aušlindir sķnar eša koma į grķšarlegri stéttaskiptingu fjįrmagnseigenda og skuldara.

Lįnin eša lķfiš?

Ķslendingar verša aš lķta til langs tķma. Hvernig į efnahagskerfiš aš lifa af og vaxa til framtķšar? Verštryggingu lįna veršur aš afnema. Gjaldeyrislįn veršur aš fęra yfir ķ krónur į lįgum, óverštryggšum vöxtum eša afskrifa aš hluta eša öllu leyti. Markmišiš į aš vera aš fella nišur skuldir sem valda efnahagslegu tjóni.

Leišarljósiš er heilbrigt efnahagskerfi ķ heild sinni. Žeir sem heimta mest eru ekki žeir sem skulda mest, heldur žeir sem hafa lįnaš mest. Markmiš žeirra er aš tryggja völd sķn ķ samfélaginu. Umfram allt vilja žeir hįmarka vald skulda umfram veršmętasköpun. Žess vegna er verštrygging lįna notuš til aš tryggja aš bankarnir hagnist į hruni efnahagslķfsins, en ekki almenningur, sem greiša žarf jafnt skuldirnar sem og kostnašinn af hękkandi veršlagi og hruni krónunnar. Lįnadrottnar um allan heim eru ķ óša önn aš fęra nišur skuldir ķ takt viš lękkandi fasteignaverš. Į Ķslandi hafa bankarnir hins vegar fengiš aš hękka skuldabyršina um 14% į sķšasta įri, į mešan fasteignaverš hefur lękkaš um 21%! Žvķ verra sem efnahagsįstandiš er, žvķ sterkari eru lįnveitendurnir. Žetta er įvķsun į efnahagslegt sjįlfsmorš žar sem dżpkandi kreppa hneppir ę fleiri ķ skuldafangelsi.

Ķsland getur tekiš forystu og oršiš fyrirmynd annarra žjóša ķ efnahagslegu jafnrétti. Aldrei hefur veriš betra tękifęri til aš taka afstöšu til žess um hvaš standa į vörš - óyfirstķganlegar skuldir eša framtķš Ķslendsks samfélags? Munu stjórnvöld verja žegna sķna fyrir afętum fjįrmįlaheimsins, eša munu žau fęra žeim Ķslendska hagkerfiš į silfurfati? Žaš er spurningin sem Ķslendsk stjórnvöld verša aš svara.

   


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband