Forsetinn, lýðræðið og málskotsrétturinn

 

Jón Sigurðsson	Myntráð	Kanadadalur	Icesave-vextir	Ólafur og Dorit	Icesave-vextir
Stjórnarskráin	Ólafur og Dorit	Vinstrivaktin	Samtök fullveldis	Evrópuvaktin	Heimssýn

  

  

Samstaða þjóðar    NATIONAL UNITY COALITION                                                               Baráttusamtök fyrir sjálfstæðu ríki á Íslandi    og fullveldisréttindum almennings.    Stöndum vörð um Stjórnarskrá Lýðveldisins.

  

  

   

     Forsetinn, lýðræðið og málskotsrétturinn.

Birtist fyrst í Morgunblaðinu 18. maí 2012.

   

Elvar Eyvindsson.

Nú styttist í forsetakosningar og langar mig af því tilefni að gera að umtalsefni lýðræðisþróun og málskotsrétt forsetans.

Lýðræðið er í stöðugri þróun og þó að menn greini á um hinar ýmsu aðferðir og stefnur er ljóst að fólk skilur það á þann hátt að fólkið, almenningur í landinu skuli hafa úrslitavald um stjórnun landsins og að vilji almennings sé það sem koma skuli fram í stjórnarathöfnum hverju sinni.

Þó að fyrirkomulag kosninga til Alþingis hér á landi sé þannig að kjörtímabilið sé fjögur ár er það ekki svo að menn hafi þar allan rétt til valda og ákvarðana. Það er ekki svo að alþingismenn séu kosnir til að hafa einræðisvald þessi fjögur ár. Eðlileg hugmynd lýðræðisins er að þeir stjórni í anda fólksins á milli kosninga. Að ákvarðanir þeirra séu eins og þeir hafa vit til, í takt við vilja þjóðarinnar. Þetta er eitthvað sem margir núverandi alþingismenn virðast ekki hafa innbyggt í sína vitund.

Forsetinn sækir vald sitt til gildandi stjórnarskrár.

Forseti Íslands hefur samkvæmt stjórnarskránni rétt til að synja lögum staðfestingar og fara þau þá sjálfkrafa til þjóðarinnar sem ákveður með beinum kosningum örlög þeirra. Augljóst er að þannig ákvörðun forseta er ekki tekin á degi hverjum né án tilefnis eða sterkra vísbendinga um að einmitt það sé vilji þjóðarinnar.

Í þrígang á undanförnum árum hefur það gerst að forsetinn synjaði lögum staðfestingar. Í eitt skiptið voru lögin dregin til baka og tvisvar var kosið í kjölfarið og hafnaði þjóðin viðkomandi lögum með afgerandi hætti. Það undarlega gerðist í kjölfarið að ríkisstjórnin, sem gerð hafði verið afturræk með lagafrumvörp sín sem og ýmsir aðrir áhrifamenn í þjóðfélaginu, tóku að atyrða forsetann fyrir tiltækið og láta í það skína í fjölmiðlum og annars staðar þar sem þeir komu því við að hann hefði með þessu tekið sér mikið vald. Nánast hrifsað til sín vald.

Þetta er ekki rétt. Það sem hann gerði var að færa vald til þjóðarinnar, vald sem hún á með óyggjandi hætti. Þetta vald er hennar samkvæmt stjórnarskrá sem og eðlilegri heilbrigðri skynsemi. Það að gera forsetann tortryggilegan, þegar hann beitir úrræði stjórnarskrárinnar til að tryggja lýðræði í landinu, er í besta falli fávitskulegt og í versta falli einbeittur brotavilji löggjafans gagnvart sinni eigin þjóð.  

Alþingi ætti að biðja þjóðina afsökunar.

Maður skyldi halda að þegar þjóðin hefði sagt sitt síðasta orð varðandi lög og gert það með yfirgnæfandi meirihluta, mundi löggjafinn biðja hana afsökunar á því að hafa ætlað að vinna gegn vilja hennar. Nei, alþingismenn hafa ekki beðist afsökunar og bendir margt til þess að þeir hafi í raun og veru viljað, og vilji enn, samþykkja lög sem eru í beinni andstöðu við þennan mikla meirihluta. Minna viðbrögð þeirra á þann sem lét hengja sendiboðann er flutti váleg tíðindi.

Um þetta þarf þjóðin að hugsa nú í aðdraganda forsetakosninga. Hún virðist sitja uppi með Alþingi sem starfar ekki endilega í þágu hennar, Alþingi sem hefur skýran ásetning til að setja lög sem eru í andstöðu við eindreginn vilja hennar.

Á tyllidögum slá menn um sig og skreyta með meintri lýðræðisást en margt bendir til þess að þeir sem kjörnir eru til forystu vilji gjarnan vera einráðir þann tíma sem þeir hafa. Úrræði almennings í landinu eru harla fá þegar hann situr uppi með ríkisstjórn sem rúin er trausti, Alþingi sem rúið er trausti og ýmsar fleiri grundvallarstofnanir ríkisins rúnar trausti. Við verðum að átta okkur á því að landinu stýrir fólk sem neitar að skilja hvaðan valdið kemur og vill þröngva málum í gegn þótt þjóðin sé alfarið á móti þeim.

Í framtíðinni er þörf á að auka beina aðkomu þjóðarinnar að ákvarðanatöku í mikilvægum málum. Einnig þarf hún að geta krafist þingkosninga eftir skýrum reglum. Þangað til er málskotsréttur forsetans nánast eini neyðarventillinn sem til er. Hann hefur verið nýttur með þeim árangri að þjóðin sagði sitt með afgerandi hætti og afsagði lagagerð sem ekki var að hennar skapi. Það er móðgandi að hlusta á alþingismenn og ráðherra tala eins og forsetinn hafi unnið spjöll með gerðum sínum. Hans aðkoma var einungis sú að að fara að raunverulegum vilja þjóðarinnar og beina málunum í lýðræðislegan farveg og brást henni ekki á úrslitastundu.

Brotavilji Alþingis er einlægur,

 að vilja koma málum í gegn,sem meirihluti er ekki fyrir.

 Forsetinn tekur sér ekki það vald sem hann réttir þjóðinni.

 >>>><<<<