Svartsýnn og Dauðadómur spá Lettnesku spilaborginni falli !

 

Jón Sigurðsson	Myntráð	Kanadadalur	Icesave-vextir	forseti Íslands	Icesave-vextir
Stjórnarskráin	forseti Íslands	Vinstrivaktin	Samtök fullveldis	Evrópuvaktin	Heimssýn

  

  

Samstaða þjóðar    NATIONAL UNITY COALITION                                                               Baráttusamtök fyrir sjálfstæðu ríki á Íslandi    og fullveldisréttindum almennings.    Stöndum vörð um Stjórnarskrá Lýðveldisins.

  

  

   

    

Svartsýnn og Dauðadómur spá Lettnesku spilaborginni falli !

Fyrst birt í tímaritinu Globe Asia, ágúst-hefti 2009.

 

 

Steve H. Hanke.

                                 

Paul Krugman (Svartsýnn) og Nouriel Roubini (Dauðadómur) þykjast sjá fyrir, að nærsta efnahagslega spilaborg til að falla verði smáríkið Lettland. Þeir halda því fram, að Lettland sé núna í sömu stöðu og Argentína var síðla árs 2001. Samkvæmt þeim félögum hljóta afleiðingarnar að verða þær, að Lettland neyðist til að fella gjaldmiðil sinn og verða ófært um að standa í skilum með afborganir af lánum, á sama hátt og henti Argentínu snemma árs 2002. Þeir félagar láta ekki þar með staðar numið, heldur færa rök fyrir að Eistland og Lithaugaland muni neyðast til að fylgja sömu leið. Í kjölfar þessara atburða muni skaðvænleg bylgja gengisfellinga og greiðslufalla brotna á mið og austur Evrópu. Þessum atburðum mun fylgja ennþá meiri alþjóðleg Svartsýni og fleirri Dauðadómar.                                                               

                                                            

Paul Krugman (Dr.Gloom) er dálkahöfundur hjá The New York Times og handhafi verðlauna Nóbels.

Nouriel Roubini (Dr.Doom) er prófessor við NY University og öðlaðist frægð fyrir að vera einn af þeim fyrstu sem greindu húsnæðisbóluna í USA.

 

Spurningin er þá, hvað hefur Lettland dagsins í dag sameiginlegt með Argentínu árið 2001 ? Við fyrstu sýn, virðist Lettland vera með sömu tegund af gjaldmiðils-kerfi og var í notkun í Argentínu. Gjaldmiðli Lettlands er leyft að sveiflast á þröngu svæði gagnvart Evru, sem markast af 1% plús eða mínus fráviki, frá tyllingunni 0,7028 Lat/Evru. Árið 2001 var Argentínski Pesóinn með tyllingu við Bandaríkjadal, í hlutfallinu einn á móti einum. Þar með er upptalið, það sem þessar aðstæður eiga sameiginlegt.

  

Lettland og nágrannar þessi við Eystrasaltið hafa verið til fyrirmyndar um hógsemi í ríkisfjármálum (sjá Table 1 og Table 2). Fram að síðasta ári, þegar efnahagssamdrátturinn hófst, höfðu öll þessi lönd lágan fjárlagahalla eða jafnvel afgang af fjárlögum ríkisins. Þau hafa sýnt vilja til að skera niður eyðslu ríkisins, þótt slíkt sé erfitt. Í alþjóðlegu samhengi hafa þau einnig litlar skuldir, sem hlutfall af vergri landsframleiðslu (VLF). Hins vegar átti Argentína í stöðugum vandræðum með að skera niður eyðslu ríkisins og hafði miklu hærra skulda-hlutfall miðað við VLF.

 

 

 

                      
Á sviði peninga-fræða er til einföld aðferð að meta hvort útgefandi gjaldmiðils, sem tengir gjaldmiðil sinn öðrum gjaldmiðli, er á hættusvæði með tenginguna: að bera peninga-kerfið saman við "sjálfstýrt" peninga-kerfi (raunverulegt markaðs-kerfi). Sjálfstýrðasta kerfið er Myndtráð, sem gefur út gjaldmiðil sem ávallt er hægt að skipta yfir í erlenda stoðmynt, á föstu fyrirfram-ákveðnu gengi. Í varasjóði sínum varðveitir Myntráð erlenda fjármuni sem nema 100% eða rétt rúmlega útgefnu grunnfé kerfisins (seðlar og mynt í umferð).

  

Þessar takmarkanir tryggja að magn innlenda gjaldmiðilsins í umferð ákveðst eingöngu af eftirspurn markaðsins fyrir gjaldmiðilinn (markaðs-kerfi). Af þeim leiðir að fyrir Myntráð ætti hrein eign varasjóðsins (erlendir fjármunir að frádregnum erlendum skuldbindingum) að liggja nærri 100% af grunnfénu. Ennfremur ætti "varasjóðs-útflæðið" (breyting grunnfjár sem hlutfall af breytingu hreinnar gjaldeyris-eignar, yfir ákveðið tímabil) að vera einnig nærri 100%.

  

Gjaldmiðils-kreppa Argentínu stóð frá desember 2001 til janúar 2002. Á þriggja ára tímabili fyrir upphaf kreppunnar, starfaði peninga-kerfi landsins EKKI sem "sjálfstýrt" peninga-kerfi. Það er því rangt að nefna peninga-kerfið Myntráð, þótt svo sé oft gert. "Varasjóðs-útflæðið" var ekki nálægt því að vera 100% og upp úr miðju ári 2001 féll hrein gjaldeyris-eign langt niður fyrir 100% af grunnfénu (sjá Chart 1).

 
Til samanburðar sjáum við, að þrátt fyrir að peninga-kerfi Lettlands er ekki formlega undir stjórn Myntráðs, er því samt í stórum dráttum stjórnað með þeim hætti. Af þessu leiðir, að Lettland gæti skipt öllu grunnfé sínu yfir í Evrur, á núverandi gengi. Sama staðreynd blasir við hvað varðar Eistland og Lithaugaland. Bæði þessi lönd tóku formlega í gagnið sín eigin afbrigði af Myntráði (myntráð-nefna), á árunum 1992 og 1994.

  

Hin tölfræðilegu gögn segja alla söguna. Lettland og nágrannar þess við Eystrasaltið eru ekki endurtekning af Argentínu. Efnahagskerfi þessara landa hafa gengið í gegnum miklar þrengingar, vegna skyndilegrar stöðvunar erlendra fjárfestinga og vegna efnahags-samdráttar í Vestur-Evrópu, en þau hafa ekki gengið á gjaldeyris-eign sína.

  

Fyrir þessi lönd er ráðlegra, að taka opinberlega upp Evruna, en að gengisfella gjaldmiðla sína, jafnvel þótt það fáist ekki gert með blessun Seðlabanka Evrópu.  

>>><<<

     
 

Steve H. Hanke er prófessor í hagnýtri hagfræði

við John Hopkins háskólann í Baltimore

og heiðursfélagi við Cato stofnunina í Washington borg.

  

>>><<<

           

    Fyrir þessi lönd er ráðlegra, að taka opinberlega upp Evruna,

en að gengisfella gjaldmiðla sína,

jafnvel þótt það fáist ekki gert með blessun Seðlabanka Evrópu. 

>>><<<