Var ekkert hægt að gera til bjargar - í aðdraganda efnahagshrunsins ?

 

Jón Sigurðsson	forseti Íslands	Peningastefnan	Icesave-vextir	forseti Íslands	Icesave-vextir
Stjórnarskráin	forseti Íslands	Vinstrivaktin	Samtök fullveldis	Evrópuvaktin	Heimssýn

  

  

Samstaða þjóðar    NATIONAL UNITY COALITION                                                               Baráttusamtök fyrir sjálfstæðu ríki á Íslandi    og fullveldisréttindum almennings.    Stöndum vörð um Stjórnarskrá Lýðveldisins.

  

     

    

Var ekkert hægt að gera til bjargar - í aðdraganda efnahagshrunsins ?

  

  

10. marz 2012.

     

  

 

Loftur Altice Þorsteinsson.

  

Landsmenn hafa mánuðum saman mátt hlusta á þann falska söng að ekkert hafi verið hægt að gera til bjargar efnahag Íslands í aðdraganda efnahagshrunsins. Því er haldið fram með »blákaldri rósemi« sem að sögn byggir á »ísköldu mati« að síðustu þrjú árin fyrir Hrun, hafi stjórnvöld EKKERT getað gert til að hindra hrun hagkerfisins. Landsmenn setur hljóða yfir svona hagspeki og spyrja hvort ekki hefði þá verið hægt að spara einhvern launakostnað þessa 36 mánuði, fyrst ráðmenn gátu EKKERT gert.

  

Þeir sem hafa gefið sér tíma til að líta upp frá daglegum önnum, hafa ekki lagt mikinn trúnað á fullyrðingar þessara »EKKI HÆGT« manna. Fyrst mögulegt var að halda greiðslukerfum landsins gangandi án nokkurs fyrirvara, var það þá ekki mögulegt með þriggja mánaða undirbúningi ? Með þriggja mánaða undirbúningi var einnig hægt að taka upp fastgengi og hindra fall Krónunnar og þar með koma í veg fyrir óðaverðbólgu og eignabruna, sem fylgdi í kjölfar gengisfallsins.

  

Straks árið 2004 var innherjum í fjármálaheiminum ljóst að stórkostleg hætta var á bankahruni. Í febrúar 2006 var stofnaður samráðshópur um fjármálastöðugleika og viðbúnað við efnahagserfiðleikum. Þá höfðu menn í heil tvö ár séð í hvað stefndi og stofnun samráðshópsins voru rétt og eðlileg viðbrögð. Samráðshópurinn gaf fyrirheit, sem því miður urðu aldreigi annað en fyrirheit. Alla formfestu virðist hafa vantað í störf hópsins og afraksturinn líklega ekki verið annar en Neyðarlögin sem sett voru til að gæta hagsmuna Breta og Hollendinga.

Stofnun ríkisbanka hefði leyst vanda greiðslumiðlunar.

Getur verið að stjórnvöld hafi ekki kannað möguleika á stofnun ríkisbanka sem hefði haldið uppi lágmarks þjónustu, ef þríbura-bankinn hryndi ? Hvers vegna voru stofnaðir þrír ríkisbankar eftir Hrun, þegar einn banki hefði verið nóg ? Hvers vegna voru tveir þessara banka gefnir kröfuhöfum gömlu bankanna og þar með fórnað möguleikum til skulda-afskrifta fyrir heimilin ? Þessi gjöf til kröfuhafanna hefur nú þegar kostað ríkissjóð 500 milljarða Króna og sú upphæð veks hröðum skrefum.

  

Straks og stjórnvöld greindu hættuna af hruni bankakerfisins, var sjálfsagt að stofna einn ríkisbanka sem starfaði án tengsla við þríbura-bankann. Þetta var einnig eðlilegt að gera eftir hrunið og með heimild Neyðarlaganna. Sama á jafnvel við á árinu 2012, því að engin ástæða er til að hlaða undir hina erlendu kröfuhafa, sem voru í vitorði með innlendum bankaræningjum.

Fastgengi undir stjórn myntráðs hefði hindrað gengisfall Krónunnar.

Fyrir utan nauðsyn þess að tryggja greiðslumiðlun var mikilvægt að halda föstu gengi Krónunnar og hindra þannig verðbólgu, eignabruna og kaupmáttarrýrnun. Fastgengi var auðvelt að taka upp, undir stjórn myntráðs og er auðvitað ennþá. Þeim lygum hefur verið haldið fram að slíkt kosti mikið (200 milljarða Króna) og að langan tíma taki að koma á fót myntráði. Sannleikurinn er sá að varasjóður myntráðs þarf ekki að vera meiri en 40 milljarðar Króna og hann verður allur í vinnu og skilar myntgróða (seigniorage). Ekki tekur meira en þrjá mánuði að undirbúa rekstur myntráðs, sem til dæmis gæti byrjað að nota Kanadadollar, þar til nýr innlendur gjaldmiðill hefði verið prentaður.

  

Í stað þess að aðgerðir til varnar Hruninu eru sagðar hafa þurft 36 mánaða fyrirvara, er sannleikurinn sá að nauðsynlegar aðgerðir hefðu einungis tekið þrjá mánuði. Margt annað var einnig hægt að gera til að draga úr hættu á efnahagshruni og til dæmis var hægt að minnka efnahagsreikning bankanna með bindiskyldu og hærra eiginfjárhlutfalli. Hins vegar féllu bankarnir ekki vegna stærðarinnar, heldur vegna þess að þeir voru blöðrur, fullar af fúlu gasi.

  

Það sem verður að teljast furðulegast við stöðuna í dag er að leikendurnir fullyrða að EKKERT hefði verið hægt að gera. Það hlýtur þá að vera heimssöguleg uppgötvun, því að bankahrun er nær daglegur atburður. Bækur um svona atburði myndu fylla bæði Seðlabankann og Fjármáleftirlitið. Ekki þarf einu sinni hagfræðimenntun til að sjá að þessar fullyrðingar eru rangar. Er hægt að draga aðrar ályktanir, en að stjórnvöld hafi sofið á verðinum og sýnt af sér refsivert framtaksleysi ?

  

  
  

   
   

<><<>><<<>>><<>><>

  
  

   

      Samkomulag

forsætisráðuneytis, fjármálaráðuneytis, viðskiptaráðuneytis,

Fjármálaeftirlitsins og Seðlabanka Íslands

um samráð varðandi fjármálastöðugleika og viðbúnað.

         

   

Tilgangur.

Frá stofnun Fjármálaeftirlitsins í ársbyrjun 1999 hafa það og Seðlabanki Íslands átt náið samstarf um viðfangsefni sem varða fjármálastöðugleika, þ.m.t. um viðbúnað við hugsanlegum áföllum í fjármálakerfinu. Undanfarin tvö ár (frá 15. janúar 2004) hefur einnig átt sér stað óformlegt samráð forsætisráðuneytisins, fjármálaráðuneytisins, viðskiptaráðuneytisins, Fjármálaeftirlitsins og Seðlabankans um sama efni. Tilgangur þessa samkomulags er að formbinda samráð aðila á þessu sviði. Með því er leitast við að skerpa hlutverkaskiptingu, hindra tvíverknað og auka gegnsæi. Samkomulagið takmarkar ekki svigrúm hvers um sig til sjálfstæðra ákvarðana um aðgerðir út frá hlutverki og ábyrgð sinni.

Samráðshópur.

Góð almenn umgjörð í lögum, reglum og eftirliti með starfsemi fjármálafyrirtækja og markaða er grundvallarforsenda fjármálastöðugleika og traust og skilvirkt fjármálakerfi er mikilvæg forsenda fyrir vexti og velferð þjóðarbúsins. Aðilar samkomulagsins stuðla saman að því að þessar forsendur séu til staðar á grundvelli lögbundinna hlutverka og verkefna sinna. Þá leitast þeir við að samhæfa viðbrögð sín við hugsanlegu fjármálaáfalli.

Vettvangur samráðsins er samráðshópur fulltrúa forsætisráðuneytis, fjármálaráðuneytis, viðskiptaráðuneytis, Fjármálaeftirlits og Seðlabanka Íslands. Samráðshópurinn hittist eigi sjaldnar en tvisvar á ári. Hann skal þó kallaður saman um leið og forstjóri Fjármálaeftirlitsins og/eða bankastjórn Seðlabankans leggja til að svo verði gert vegna atvika sem varða stöðu fjármálafyrirtækja eða markaða. Fulltrúi forsætisráðuneytis stýrir starfi hópsins. Við undirbúning kynninga og í umræðum er gætt þeirrar þagnarskyldu sem hver aðili er bundinn.

Á fundum sínum fjallar samráðshópurinn m.a. um:

• Stöðu og horfur á fjármálamörkuðum

• Meiriháttar breytingar á lögum, reglum og starfsháttum er varða fjármálamarkaðinn

• Álitamál í alþjóðlegu samstarfi, sérstaklega innan EES.

Viðbúnaður og verklag.

Samráðshópurinn er vettvangur upplýsinga- og skoðanaskipta. Hann er ráðgefandi og tekur ekki ákvarðanir um aðgerðir. Samráðshópurinn útbýr og heldur við lista yfir helstu tengiliði. Hann getur staðið að og tekið þátt í viðlagaæfingum eins og þeim sem hafa farið fram í samvinnu Fjármálaeftirlitsins og Seðlabanka Íslands. 

Skapist þær aðstæður að fjármálakerfinu sé talin hætta búin vegna áfalls í fjármálafyrirtæki eða á markaði skal efnt til umfjöllunar í samráðshópnum án tafar. Viðbrögð við slíkum vanda eru háð aðstæðum hverju sinni en grundvallaratriði er að eigendur og stjórnendur fjármálafyrirtækja sem og markaðsaðilar leysi vanda sinn sjálfir.

Endurskoðun samkomulagsins.

Samkomulagið skal endurskoðað þegar einhver aðila þess óskar þess.

Nánara samstarf Fjármálaeftirlitsins og Seðlabanka Íslands.

Fjármálaeftirlitið og Seðlabankinn fylgjast grannt með og leitast við að stuðla að heilbrigði íslensks fjármálakerfis, hvor stofnunin með sínum hætti í samræmi við hlutverk sitt. Um samstarf þeirra gildir opinber samningur, fyrst gerður 1999 en nú frá 2003, þar sem meðal tilgreindra markmiða er að tryggja samræmd viðbrögð við hugsanlegri kerfisáhættu á fjármálamarkaði.

21. febrúar 2006

Halldór Ásgrímsson

Valgerður Sverrisdóttir

Árni M. Mathiesen

Davíð Oddsson

Eiríkur Guðnason

Jónas Fr. Jónsson

  

    

______________________________________________________________________________________________