Páfinn þorir - stórmerk ræða í Regensburg

Jón Sigurðsson	Myntráð	Kanadadalur	Icesave-vextir	NEI við ESB	XXX
Stjórnarskráin	Fjárframlög	Vinstrivaktin	Sunni-Islam	Evrópuvaktin	XXX

  

 

Samstaða þjóðar    NATIONAL UNITY COALITION                                                               Baráttusamtök fyrir sjálfstæðu ríki á Íslandi og fullveldisréttindum almennings.    Stöndum vörð um Stjórnarskrá Lýðveldisins.

 

 

Páfinn þorir - stórmerk ræða í Regensburg.

Fyrst birt í Morgunblaðinu 01. október 2006.

Loftur Altice Þorsteinsson.

KATÓLIKKAR hafa fengið á páfastól mann sem þorir að segja sannleikann og það jafnvel um Múslima. Hinn 12. september síðastliðinn hélt páfinn Benedikt XVI (Joseph Alois Ratzinger) ræðu við háskólann í Regensburg. Í ræðunni heldur páfinn því fram að trúin á Kristinn Gvuð byggist á rökrænum grunni. Þetta viðhorf hlýtur að koma ýmsum á óvart, en rök páfans eru sannfærandi og ræðan öll hin vandaðasta.

Í máli sínu kemur páfinn víða við og meðal annars hefur eftir orð Býsanska keisarans Manuels II Palaiologus, sem talin eru vera frá árinu 1391. Ummæli Manuels um Múhameðstrú voru jafn sönn á fjórtándu öld og þau eru enn þann dag í dag. Hins vegar er Múslimum annað betur gefið en að sýna umburðarlyndi og því ekki við öðru að búast en þeir bregðist illa við og noti tækifærið til að drepa fáein börn og gamalmenni, til dýrðar Allah.

Sérstaða Kristni er fólgin í sambúð trúar og rökhyggju.

Þegar ræða páfans er lesin kemur í ljós að hún fjallar að mjög litlu leyti um Múslima. Meginefni ræðunnar er sambúð og sameining trúar og rökhyggju (reason, vernunft) í Kristinni trú. Páfinn rekur þetta samband frá upphafi og færir sterk rök fyrir þeirri skoðun að sérstaða Kristinnar trúar sé einmitt fólgin í þessu sambandi. Það sem felst í þessu sambandi trúar og rökhyggju er að sambandið "orsök - afleiðing" er gilt fyrir Gvuði, sem tryggir samstarf Kristni og vísinda. Til samanburðar er Allah duttlungafullur, órökvís og oft illgjarn. Vísan páfans til ummæla keisarans Manuels II (1350-1425) er skemmtileg. Manuel II segir:

»Blóðsúthellingar eru ekki þóknanlegar Gvuði og órökvís hegðun stingur í stúf við eðli Gvuðs. Gvuðstrú er afkvæmi sálarinnar, en ekki líkamlegt afkvæmi. Þeir sem vilja stunda trúboð verða að vera vel máli farnir og færa góð rök fyrir skoðunum sínum. Ofbeldi og hótanir eiga ekki erindi í þessu sambandi...til að sannfæra manneskju sem lýtur rökhugsun er ekki vænlegt að beita harðneskju, vopnavaldi, né heldur morðhótunum...«

Páfinn vitnar einnig til umsagnar fræðimannsins Theodore Khoury, sem ritstýrði útgáfu um skrif Manuels II:

»Fyrir keisaranum í Miklagarði, sem mótaður var af Grikkneskri heimspeki, eru þetta augljós sannindi. Samkvæmt Múslimskum fræðum er Allah hins vegar fullkomlega órökrænn (transcendent). Vilji hans er ekki háður neinum takmörkunum, sem okkur er kunnugt um, ekki einu sinni vitrænum.«

Í þessu samhengi er bent á, að einn þekktasti kennimaður Múhameðstrúar, Ibn Hazm (994-1064), gekk svo langt að lýsa yfir:

»Allah er ekki einu sinni bundinn af eigin orðum og hann hefur engar skuldbindingar um að opinbera okkur sannleikann. Ef það væri Allahs vilji yrðum við jafnvel að ástunda villutrú.«

Páfinn fylgir þessu eftir:

»Skilningur okkar á Gvuði og þar af leiðandi hvernig við iðkum trú okkar veldur því að við stöndum frammi fyrir erfiðu vali, sem er sérstaklega ögrandi á okkar tímum. Er sú sannfæring eingöngu Grikknesk hugmynd, að órökrétt hegðun brjóti í bága við eðli Gvuðs, eða er um að ræða eilífan og ófrávíkjanlegan sannleika? Ég tel, að hér getum við fundið djúpstætt samræmi á milli Grikkneskrar heimspeki og skilnings Biblíunnar á Gvuðstrú. Guðspjallamaðurinn Jóhannes umorðaði fyrsta vers fyrstu Mósebókar, þegar hann byrjaði inngang Gvuðspjalls síns með orðunum: Í upphafi var "logos". Þetta er einmitt orðið sem keisarinn notaði: Gvuð framkvæmir "með logos".

Í upphafi var Orðið, og Orðið var hjá Guði, og Orðið var Guð.

Logos merkir samtímis "röksemd" og "orð" - röksemd sem er skapandi og fær um að deila með sér, en jafnframt sem röksemd (reason, vernunft). Jóhannes felldi þannig endanlegan úrskurð um hugtakið Gvuð, í skilningi Biblíunnar. Í þessu orði (logos) ná allir þættir Biblíutrúarinnar saman og mynda samræmi, þótt þeir séu oft erfiðir viðfangs og samanflæktir. Gvuðspjallamaðurinn segir: Í upphafi var "logos" og "logos" er Gvuð.

Síðar í ræðu sinni fjallar páfi um tilraunir til að afmá rökhyggjuna úr Kristinni trú og færa hana til þess horfs sem þekkt er í trú Múslima. John Duns Scotus (1265-1308) er talinn fulltrúi viðhorfa af þessu tagi og hann mun hafa komið fram með hugtakið "voluntas ordinata", sem felur í sér alræði duttlungafulls Gvuðs, sem væri fullkomlega órökvís. Þannig gæti hann hafa sett þyngdarlögmálið í gær og afnumið það á morgun. Við sjáum hvað yrði um vísindin, ef raunveruleikinn væri svona.

Hægt er að taka undir orð páfans fram að þessu, en þegar hann fer að fjalla um Siðbótina virðist vanta skilning á orsökum hennar. Hann virðist telja að þar hafi Gvuðfræðingar ráðið ferð, en ég er annarrar skoðunar. Það er rétt að Mótmælendur vilja leita trúarinnar milliliðalaust í Biblíunni og hafna ofvaldi prestanna í Gvuðlegum efnum. Hins vegar má ekki gleymast, að orsaka Siðbótarinnar var fremur að leita í veraldlegum umsvifum Katólsku kirkjunnar en Gvuðfræðilegum ágreiningi. Katólska kirkjan hafði gróflega misnotað aðstöðu sína og barðist villimannlega gegn Siðbótarkröfum. Að því er ég best veit byggist Lútherstrú ekki síður en Katólsk á rökvísum Gvuði, sem stendur við þau lögmál sem Hann hefur búið náttúrunni.