Ísland er umsóknarríki - þar til umsóknin hefur formlega verið afturkölluð

Jón Sigurðsson	Myntráð	Kanadadalur	Icesave-vextir	NEI við ESB	Icesave-vextir
Stjórnarskráin	Fjárframlög	Vinstrivaktin	Samtök fullveldis	Evrópuvaktin	Heimssýn

  

  

Samstaða þjóðar    NATIONAL UNITY COALITION                                                               Baráttusamtök fyrir sjálfstæðu ríki á Íslandi og fullveldisréttindum almennings.    Stöndum vörð um Stjórnarskrá Lýðveldisins.

  

Ísland er umsóknarríki - þar til umsóknin hefur formlega verið afturkölluð.

Fyrst birt í Morgunblaðinu 13. júlí 2013.

     

Styrmir Gunnarsson.

Þótt Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra hafi farið til Brussel og tilkynnt að hlé hafi verið gert á aðildarviðræðum Íslands við Evrópusambandið felst ekki í þeirri yfirlýsingu annað en »hlé«. Á blaðamannafundi utanríkisráðherra og Stefáns Fule stækkunarstjóra mátti heyra að notuð voru á ensku orðin »put on hold«. Í þessu felst að Ísland hefur enn stöðu umsóknarríkis að Evrópusambandinu.

Að svo miklu leyti sem hugsanleg aðild Íslands að Evrópusambandinu hefur verið til umræðu eftir kosningar hafa þær umræður snúizt um hvort og hvenær ríkisstjórnin muni efna til þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort taka eigi viðræður upp á ný. Frá sjónarhóli þeirra sem andvígir eru aðild að Evrópusambandinu getur það hins vegar ekki verið viðunandi staða málsins að eina álitamálið sé hvort áfram skuli vera »hlé« á viðræðum eða hvort þær skuli hefjast að nýju. Á hvorn veginn sem slík atkvæðagreiðsla færi væri Ísland áfram »umsóknarríki« vegna þess að ekki hefði verið úr því skorið, hvort draga ætti umsóknina til baka.

Grundvallarspurningin er auðvitað sú, hvort þjóðin vilji ganga í Evrópusambandið eða ekki. Hvort þjóðin vilji að Ísland sé »umsóknarríki« eða ekki.

Þegar þingsályktunartillaga um umsókn að Evrópusambandinu var til umræðu á Alþingi sumarið 2009 kom fram tillaga um að eftir því yrði leitað, hvort þjóðin vildi sækja um aðild og um þá grundvallarspurningu færi fram þjóðaratkvæðagreiðsla. Sú tillaga var felld. Það má færa rök að því að mestu mistök þáverandi ríkisstjórnar í ESB-málinu hafi verið þau að leita ekki eftir slíku umboði frá þjóðinni.

Nú situr ríkisstjórn þeirra flokka, sem þá studdu tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild að ESB. Ítrekaðar skoðanakannanir sýna að meiri hluti þjóðarinnar er andvígur aðild en meiri ágreiningur hefur verið um þá þrengri spurningu, hvort hætta ætti viðræðum eða ljúka þeim úr því sem komið væri.

Ef þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram um það hvort halda ætti áfram viðræðum og það yrði samþykkt er auðvitað ljóst að þá yrðu þær hafnar á ný. Yrði slík tillaga felld væri Ísland eftir sem áður »umsóknarríki« og þá yrði að taka sjálfstæða ákvörðun um það í annarri þjóðaratkvæðagreiðslu, hvort draga ætti umsóknina til baka.

Það er lítið vit í slíkum vinnubrögðum.

Eðlilegast er að núverandi ríkisstjórn fari með málið aftur á þann byrjunarreit, sem það var á snemma sumars 2009 og ákveði að efna til þjóðaratkvæðagreiðslu á þessu kjörtímabili um það, hvort Íslendingar vilji gerast aðilar að Evrópusambandinu eða ekki. Um það grundvallaratriði stendur sá ágreiningur sem er meðal þjóðarinnar - ekki um stöðu viðræðna.

Í þjóðaratkvæðagreiðslu um þá grundvallarspurningu, hvort þjóðin vilji gerast aðili að Evrópusambandinu eða ekki mundu tvær meginfylkingar takast á og færa rök fyrir sínum sjónarmiðum, aðildarsinnar og andstæðingar aðildar. Og þar með væri sú lýðræðislega skylda uppfyllt að þjóðin sjálf fengi tækifæri til að taka meginákvörðun í grundvallarmáli.

Þótt aðildarsinnar hafi augljóslega áhuga á að fá fram þjóðaratkvæðagreiðslu um þá spurningu hvort taka eigi upp viðræður á ný eða ekki af því að þeir hafa meiri trú á að þeir mundu vinna slíka atkvæðagreiðslu, hljóta þeir að fagna því að þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um grundvallarspurninguna í þessu máli en ekki tæknilegt atriði varðandi viðræður.

Þess vegna væri með miklum ólíkindum ef þeir legðust gegn þjóðaratkvæðagreiðslu um grundvallarspurninguna.

Ríkisstjórnin og stjórnarflokkarnir líta bersýnilega ekki svo á að þetta sé fyrsta mál á þeirra dagskrá. Það er skiljanlegt. Hins vegar er ljóst að hér er um slíkt stórmál að ræða að þessir aðilar geta ekki leyft sér þann munað að ýta því til hliðar og láta það bíða betri tíma.

Á meðan þetta stóra mál er ekki útkljáð svífur það yfir hinum pólitíska vettvangi og truflar samstarf flokka og hagsmunaaðila um önnur mikilvæg mál. Veður eru válynd úti í hinum stóra heimi. Því fer fjarri að Evrópuþjóðum - og það sama á út af fyrir sig við um helztu efnahagsveldi heims - hafi tekizt að ná tökum á afleiðingum fjármálakreppunnar sem skall á haustið 2008. Þvert á móti eru vísbendingar um að efnahagslægðin, sem fylgdi í kjölfarið geti dýpkað. Það hefur óhjákvæmilega áhrif á okkar efnahag. Eftirspurn eftir útflutningsafurðum okkar minnkar og verð lækkar. Og Ísland er ekki risið upp úr þeim öldudal sem leiddi af hruninu.

Að óbreyttu munu umræður um þetta mál snúast um það hvað felist í þeim veruleika að Ísland er enn umsóknarríki, hvort taka eigi á móti IPA-styrkjum í því skjóli eða ekki og þá hvaða styrkjum, hvort leggja eigi niður samninganefndina eða ekki. Á t.d. að halda áfram fundum í sameiginlegri þingmannanefnd Íslands og ESB-ríkja af því að við erum enn »umsóknarríki«? Verður áfram straumur þingmanna og embættismanna til Brussel af því að við höfum stöðu »umsóknarríkis« ?

Umræður af þessu tagi eru fáránlegar og tímaeyðsla og auk þess fylgir þessari vitleysu kostnaður.

Þótt við öllu megi búast á vettvangi stjórnmála okkar - sem reyndar á nú við um lýðræðisríki yfirleitt - ætti að vera hægt að ganga út frá því sem vísu að víðtæk samstaða geti orðið um það að útkljá þann ágreining, sem er um grundvallaratriðið í samskiptum okkar við Evrópusambandið í þjóðaratkvæðagreiðslu.

Eðlilegast er að efna til þjóðaratkvæðagreiðslu á þessu kjörtímabili um það hvort Íslendingar vilja ganga í Evrópusambandið eða ekki.