El Salvador og einhliða upptaka annarrar myntar

 

Jón Sigurðsson	Myntráð	Kanadadalur	Icesave-vextir	Ólafur og Dorit	Icesave-vextir
Stjórnarskráin	Ólafur og Dorit	Vinstrivaktin	Samtök fullveldis	Evrópuvaktin	Heimssýn

  

  

Samstaða þjóðar    NATIONAL UNITY COALITION                                                               Baráttusamtök fyrir sjálfstæðu ríki á Íslandi    og fullveldisréttindum almennings.    Stöndum vörð um Stjórnarskrá Lýðveldisins.

  

  

   

El Salvador og einhliða upptaka annarrar myntar.

Birtist fyrst í Morgunblaðinu 05. júní 2012.

   
 

Heiðar Guðjónsson.

Manuel Hinds kom nýverið til Íslands í annað sinn til að segja frá reynslu El Salvador af einhliða upptöku dollars. Hinds, sem hefur unnið hjá Alþjóðabankanum lengst af og er sérfræðingur í efnahagsmálum, var fenginn tvisvar sinnum til að gerast fjármálaráðherra í heimalandi sínu El Salvador til að takast á við mikinn efnahagsvanda. Í seinna skiptið beitti hann sér fyrir einhliða upptöku dollars og batt þannig enda á langvarandi óstjórn peningamála, þar sem vextir voru alltof háir og aðgangur að fjármagni var takmarkaður. Vextir lækkuðu úr 22% fyrir upptöku gjaldmiðilsins í um 6% í dag. Sjúkdómseinkenni peningamála í El Salvador fyrir upptöku dollars og Íslands undanfarin ár eru að mörgu leyti lík og því er fólk áhugasamt um hvort við getum notast við sömu lækningu.

Seinni ár hefur Manuel Hinds einbeitt sér að fræðistörfum og fyrirlestrahaldi og má nefna að árið 2010 hlaut hann Hayek verðlaunin ásamt Benn Steil, fyrir bókina Money, Markets and Sovereignty.

Formaður félags íhaldsmanna, Gunnlaugur Snær Ólafsson, segir í grein í Morgunblaðinu síðastliðinn föstudag að hagvöxtur í El Salvador hafi minnkað eftir að ákveðið var að taka upp einhliða aðra mynt. Það er sitthvað við þetta að athuga, í fyrsta lagi var töluverður hagvöxtur í El Salvador eins og gjarnan er eftir að borgarastríði lýkur, í öðru lagi er hagvöxtur mjög bjagaður mælikvarði í hagkerfi sem býr við höft og verðbólgu og í þriðja lagi var hagkerfi El Salvador mjög fábreytt.

Nú er fjármálakerfið í El Salvador sterkt og aðgangur að fjármagni hefur aukist mikið. Vextir hafa hríðfallið og hagkerfið hefur þróast úr því að flytja fyrst og fremst út kaffi, 75%, í að nú eru vörur helsti útflutningur, svo sem örgjörvar og annað, og kaffi hefur rétt um 10% útflutnings. Landið hefur með öðrum orðum þróaðra hagkerfi, ólíklegt er að það hefði tekist með ónýta mynt.

Það er jafnframt rétt hjá Gunnlaugi Snæ að síðustu ár hefur El Salvador búið við óstjórn, en kunnugt er að eitt helsta böl þess heimshluta er mikið fylgi við lýðskrumara úr röðum íhaldssamra þjóðernissinna og sósíalista. Sósíalistarnir sem nú stýra El Salvador, og voru áður þátttakendur í langvinnu borgarastríði, hafa síðan valdið því að erlendir fjárfestar vilja síður festa fé í landinu og heimamenn vilja frekar koma fé úr landi. Þar sem engin höft eru á fjármagnsmarkaði, ólíkt Íslandi, og alþjóðlegur gjaldmiðill er við lýði hefur þetta ekki valdið neinum kollsteypum.

Reynsla El Salvador af einhliða upptöku annarrar myntar er því góð, þótt hún hafi ekki leyst öll þjóðfélagsvandamál, en fátt ætti að vera fjær íhaldsmönnum en að gera slíkar kröfur til stofnana samfélagsins. Önnur leið og betri til að skoða áhrif einhliða upptöku er að skoða rannsóknir á öllum þeim fjölda þjóða sem farið hafa þessa leið en þær benda allar til að þessi leið sé mjög vænleg (sjá t.d. Some Theory and History of Dollarization eftir Kurt Schuler, Cato Journal, vetur 2005)

Það getur varla verið markmið íhaldsmanna að ríkið gefi út gjaldmiðil sem það notar til að hlunnfara þegna sína með verðbólgu og gengisfellingum. Það getur varla verið markmið að ríkið neyði þegnana til að nota mynt sem torveldar viðskipti þeirra þar sem hún heldur ekki verðmæti sínu og útilokar þegna ríkisins frá alþjóðaviðskiptum. Almenningur á að stýra sínum eignum sjálfur, en ekki láta miðstýra verðmæti þeirra af opinberum embættismönnum. Eina leiðin til að njóta alþjóðlegra lífskjara er með því að hafa aðgang að alþjóðlegum mörkuðum. Íslenska krónan er valdatæki ríkisins yfir þegnunum og dugar vel sem slík en illa í viðskiptum. Hvað er það sem íhaldsmenn vilja halda í? Arfleifð haftanna á Íslandi eða sögulega arfleifð hagsældar og frjálsra viðskipta?

Íslendska krónan er valdatæki ríkisins yfir þegnunum

og dugar vel sem slík en illa í viðskiptum.