Þjóðin verður að taka völdin af »hinum ráðandi öflum«

 

Jón Sigurðsson	Áskorun til forseta  Íslands	Peningastefnan	Icesave-vextir	Áskorun til forseta  Íslands	Icesave-vextir
Stjórnarskráin	Áskorun til forseta  Íslands	Peningastefnan	Icesave-vextir	Áskorun til forseta  Íslands	Icesave-vextir

 

  

Samstaða þjóðar    NATIONAL UNITY COALITION                                                               Baráttusamtök fyrir sjálfstæðu ríki á Íslandi    og fullveldisréttindum almennings.    Stöndum vörð um Stjórnarskrá Lýðveldisins.

  

   

    

Þjóðin verður að taka völdin af »hinum ráðandi öflum«

 
Fyrst birt í Morgunblaðinu 26. febrúar 2012.

 

 

Styrmir Gunnarsson.
  

Þeir sem ráða, stjórnmálamenn og háttsettir embættismenn, vilja yfirleitt komast hjá því að þjóðir taki sjálfar ákvarðanir í eigin málum í þjóðaratkvæðagreiðslum. Þetta kom skýrt í ljós í haust þegar Papandreou, þáverandi forsætisráðherra Grikklands, tilkynnti að samkomulag við Evrópusambandið um aðstoð við Grikkland yrði lagt undir þjóðaratkvæði til samþykkis eða höfnunar. Það varð uppi fótur og fit í höfuðborgum gróinna lýðræðisríkja Evrópu og svo fór að Papandreou var píndur til að falla frá þessum áformum.

  

Sl. miðvikudag staðfesti Michael Link, Evrópuráðherra Þýzkalands, sem var á ferð í Dublin, í samtali við írska dagblaðið Irish Times, að Evrópusambandið hefði reynt að hafa orðalag ríkisfjármálasamningsins með þeim hætti að ekki þyrfti vegna stjórnarskrár Írlands að leggja samninginn undir þjóðaratkvæðagreiðslu á Írlandi. Áður hafði Enda Kenny, forsætisráðherra Írlands, neitað því í írska þinginu að í Brussel væri unnið við slíka fágun orðalags ef svo má að orði komast.

  

Í samtali við evrópska vefmiðillinn eurobserver sl. fimmtudag, sagði Margrethe Vestager, ráðherra og leiðtogi Radikae Venstre í Danmörku, að stofnanir Evrópusambandsins yrðu að sýna aðildarríkjunum virðingu og hlusta á þau. Ummæli ráðherrans benda til að hún telji eitthvað skorta á í þeim efnum.

  

Í umræðum hér á Íslandi um beint lýðræði, bæði á fundum og í einkasamtölum, hef ég orðið þess var að bæði þeir, sem nú eru í stjórnmálum og þeir sem hafa áður starfað á þeim vettvangi, hafa miklar efasemdir um kosti hins beina lýðræðis og telja gjarnan að það yrði fórnarlamb lýðskrums, skoðanir fólks yrðu keyptar með fjáraustri í auglýsingar og ekki væri hægt að treysta því að fólk setti sig inn í mál með viðunandi hætti.

  

Í grundvallaratriðum snýst þetta um það að »hin ráðandi stétt« og þá er átt við í öllum flokkum, vill ekki láta völd sín af hendi. Beint lýðræði þýðir að völdin eru færð frá kjörnum fulltrúum til fólksins.

  

Gefið hefur verið út upplýsingarit, sem heitir Nútímalegt beint lýðræði í Sviss og á Íslandi með afar fróðlegum upplýsingum um beint lýðræði í Sviss. Bæklingurinn er gefinn út með stuðningi frá utanríkisráðuneyti Sviss og sendiráði Sviss í Osló. Íslenzk útgáfa hans var útbúin af Evrópustofnun um þjóðarfrumkvæði og þjóðaratkvæðagreiðslur IRI í samvinnu við Mannréttindastofnun og Lagastofnun Háskóla Íslands. Rit þetta er mikilvægt framlag til umræðna um beint lýðræði á Íslandi.

  

Í upplýsingariti þessu segir m.a.:

  

Í Sviss má rekja sögu lýðræðisstofnana í kantónunum (kantónur eru fullvalda fylki, sem saman mynda svissneska sambandsríkið) aftur til 15. aldar. Í kantónunni Graubunden gátu til dæmis nokkur sveitarfélög keypt sér frelsi frá lénsherrum og stofnuðu í kjölfarið eigin dómstóla.

  

Til þess að verja hið nýfengna frelsi mynduðu þau með sér bandalög til að tryggja sjálfstæði og sjálfsákvörðunarrétt samfélaga á svæðinu. Þetta bandalagskerfi krafðist samhæfingar á milli einstakra svæða. Þess vegna ferðuðust erindrekar á milli þorpa með bakpoka fulla af skjölum svo hægt væri að gera samninga um sameiginleg málefni.

  

Erindrekarnir sneru svo aftur til heimabyggðar sinnar með undirritaða samninga og lögðu þá fyrir heimamenn til samþykkis eða höfnunar. Þannig varð hugtakið »referendum«(þjóðaratkvæðagreiðsla) til (á latínu: »re«=»aftur« »ferre«= »færa«)...

  

Reyndar var Sviss eins og við þekkjum það í dag stofnað með þjóðaratkvæðagreiðslu um stjórnarskrána árið 1848 - allt frá þeim tíma hefur nútímalegt beint lýðræði verið mikilvægur þáttur í friðsamlegri úrlausn deilumála.

  

Fjallað er í upplýsingaritinu um þróun beins lýðræðis í Sviss. Um það segir:

  

»Árið 1869 leiddi lýðræðishreyfing hins vegar til þróunar stjórnarskrár í kantónunni Zürich, sem gerði ráð fyrir mun meiri þátttöku. Með henni voru ný bein lýðræðisréttindi á borð við borgarafrumkvæði og (valfrjálsar) þjóðaratkvæðagreiðslur innleidd. Kosningaréttur var þó enn takmarkaður og konum var ekki veittur aðgangur að ákvarðanatökuferlinu...Í lok aldarinnar hafði svissneska fulltrúalýðræðið undirgengist margar mikilvægar breytingar, sem stuðluðu að beinu lýðræði:

  

• Borgaratillögur(1891): Allir kjósendur greiða atkvæði um minnihlutatillögu, sem er samþykkt og lögð fram af hópi borgara og undirrituð (í dag) af a.m.k. 100.000 borgurum (2% kjósenda).

• Almenn þjóðaratkvæðagreiðsla (1874): Allir kjósendur greiða atkvæði um lög sem hafa verið samþykkt af þinginu og (í dag) a.m.k. 50.000 borgarar (1% kjósenda) hafa lagt til að verði sett í þjóðaratkvæðagreiðslu.

• Skyldubundin þjóðaratkvæðagreiðsla (1848): Allir kjósendur greiða atkvæði um mikilvæg málefni í þjóðaratkvæðagreiðslu, sem skylt er að halda skv. lögum og varðar ályktun eða lög, sem samin eru af þinginu.«

  

Íslenzkt samfélag lamast aftur og aftur af stanzlausum innbyrðis deilum. Stjórnkerfi landsins er í fjötrum margvíslegra sérhagsmuna. Návígið, sem byggist á fámenni þjóðarinnar, innbyrðis skyldleika, persónulegri vináttu og því, sem á ensku er kallað: »old boys network« er rótin að því að hrunið mikla varð.

  

Það er bara til ein leið til þess að ráða bót á þessum veikleikum samfélags okkar - leið hins beina lýðræðis. Að fólkið sjálft taki hinar endanlegu ákvarðanir í þjóðaratkvæðagreiðslum og atkvæðagreiðslum innan sveitarfélaga.

  

Þjóðin verður að taka völdin af »hinum ráðandi öflum« og taka þau í sínar hendur.

  

Við framkvæmd þeirra umbreytinga á samfélagsgerðinni getum við margt af Svisslendingum lært.

    
 

      

 

Þjóðin verður að taka völdin af »hinum ráðandi öflum«

 og taka þau í sínar hendur.

Við framkvæmd þeirra umbreytinga á samfélagsgerðinni

getum við margt af Svisslendingum lært.

>>><<<